Bajki PRL-u

Czym zajmują się dzisiejsze dzieci? Siedzą na kanapach, z nosem w tablecie i ani myślą wychodzić na podwórko? Nie do końca. Stereotypy istniały zawsze i dotyczyły chyba każdego możliwego tematu. W dzisiejszych czasach istnieje stereotyp dziecka, które poza elektronicznymi zabawkami nie widzi świata – a to przecież nie do końca tak wygląda! Dzieciaki chętnie wychodzą na podwórko, okupują Orliki i uczęszczają na zajęcia dodatkowe. A jak wyobrażamy sobie dzieci w PRL-u? Wbrew pozorom ich dzieciństwo nie było radykalnie różniące się od dzieciństwa teraźniejszych dzieciaków. Wiadomo oczywiście, że nie miały tak wielu rozrywek i możliwości, a elektroniczne gadżety pozostawały tylko sferą marzeń, ale zawsze potrafiły zorganizować sobie czas. Trzepak, ugięty pod ciężarem dzieci z całego podwórka, był najlepszym punktem obserwacyjnym! Gry, zabawy, bajki w czarno-białym telewizorze, a nawet gdzieniegdzie w kolorowym! To było coś! Zatrzymajmy się tu na dłużej  – bajki! To jedna z ulubionych rozrywek – niezależnie od wieku dzieci czy czasów, w których się wychowały. Jakie rodzime i zagraniczne filmy animowane królowały w PRL-u? Co można było zobaczyć w niewielkich odbiornikach z drewnianą obudową?

Jedną z najlepiej rozpoznawalnych i kultowych bajek PRL-u jest Bolek i Lolek. Przygody dwóch rezolutnych chłopców, a później również ich koleżanki Toli, porwały przed ekran niejedno dziecko (i dorosłego!). Autorem przygód chłopców był Władysław Nehrebecki, którego scenariusze powstawały od 1962 roku. Do stworzenia serii o Bolku i Lolku natchnęli go jego synowie. Bolek i Lolek byli także bohaterami pierwszego pełnometrażowego filmu animowanego wyprodukowanego w Polsce. Bohaterowie bajki zrobili zawrotną karierę – odcinki wyświetlane były w 80 krajach, na wszystkich kontynentach świata! Władysław Nehrebecki oprócz Przygód Bolka i Lolka, stworzył także scenariusz do Misia Kudłatka i wyreżyserował Przygody Gucia Pingwina.

Pamiętacie, kto miał klapnięte uszko? Nie kto inny, jak Miś Uszatek! Mały gwiazdor PRL i przywódca podwórkowej ferajny powstał w 1957 roku jako bohater pisarza Czesława Janczarskiego oraz ilustratora Zbigniewa Rychlickiego. Miś oraz jego przyjaciele, często miewają niespodziewane przygody, z których wychodzą jednak obronną ręką, przekazując widzom morał na końcu bajki. Bohater początkowo gościł głównie w piśmie „Miś”, następnie zaś w licznych książkach tłumaczonych na różne języki,  w bajce zagościł w 1962 roku. Ponadto, Miś Uszatek jest najlepiej sprzedającym się produktem Telewizji Polskiej za granicą! Bajka liczy sobie 104 odcinki.

Ah Jo! Czy coś Wam to mówi? Nie ma chyba osoby nielubiącej przemiłego stworzenia, jakim jest bajkowy Krecik! Ten małomówny zwierzak przywędrował do nas od sąsiadów z południa i zagościł na dobre, stając się jedną z ulubionych bajek dzieci. Postać Krecika powstała w 1957 roku i podbiła serca dzieci na całym świecie. Sympatyczny, leśny zwierzak popadający co odcinek w tarapaty, to w obecnej chwili najbardziej rozpoznawalna wizytówka Czech. Maskotka Krecika znalazła się nawet w kosmosie, dokąd poleciała wraz z załogą promu Endeavou!

Czesi stworzyli jeszcze jedną kultową bajkę, która w czasach PRL-u zabawiała polskie dzieci. Pamiętacie dwóch niezdarnych majsterkowiczów – Pata i Mata? Ich starania nigdy nie przynosiły efektu, ale i tak cieszyli się oni efektami swojej pracy. Niezłomność, optymistyczne podejście do życia i dużo dawka humoru to coś, co przyciągało małych widzów przed telewizory. Dwóch sympatycznych bohaterów pierwszy raz pojawiło się na ekranach w 1976 roku i obok Krecika są najbardziej rozpoznawalną czeską (a właściwie czechosłowacką) bajką.

Rysowaliście kiedyś przedmioty na kartce z nadzieją, że się zmaterializują? Chyba każde dziecko miało takie marzenie! Naprzeciw dziecięcym fantazjom wyszło Studio Małych Form Filmowych Se-ma-for i w roku 1964 stworzyło bajkę o przygodach małego Piotrusia, który za przyczyną tytułowego Zaczarowanego Ołówka tworzył własną, wyrysowaną rzeczywistość. W perypetiach chłopca uczestniczył również jego wierny psi przyjaciel, a istotną rolę odegrał krasnoludek, który dostarczał chłopcu kolejne egzemplarze zaczarowanego ołówka. Przyznawać się! Ilu z Was liczyło na to, że ich rysunek magicznie się ożywi? 🙂

Na naszej liście kultowych bajek PRL-u nie mogło zabraknąć Colargola! Sympatyczny miś został stworzony przez francuską pisarkę Olgę Pouchinę, a produkcja bajki odbyła się w Polsce i trwała od 1967 roku. Mały miś znany jest przede wszystkim w Polsce i we Francji, jednak przy jego przygodach wychowywały się dzieci również w Kanadzie, Wielkiej Brytanii i USA.

W naszym zestawieniu ulubionych bajek PRL-u, nie możemy pominąć Koziołka Matołka! Bohater stworzony przez Kornela Makuszyńskiego i Mariana Walentynowicza, przeniesiony został na ekrany w roku 1969, a jego – kultowa już – postać, stała się prekursorska jeśli chodzi o historię polskiego komiksu. Przygody niezdarnego i bardzo łatwowiernego koziołka toczą się po całym świecie, po którym białobrode zwierzę poszukuje mitycznego Pacanowa – rzekomo jedynego miejsca na globie, gdzie „kozy kują”, jak napisał Makuszyński. Koziołek Matołek obecny jest także w szeroko pojętej kulturze – jest patronem Europejskiego Centrum Bajki, w Polsce możemy znaleźć jego pomniki, a nawet ulice nazwane jego imieniem.

Najwierniejsza psina PRL-u, czyli… Reksio! Ten uroczy kundelek to jedna z niekwestionowanych ikon polskiej animacji PRL-u. Scenariusz i reżyseria należała do Lechosława Marszałka, a sam Reksio pojawił się na ekranach w 1967 roku. Fabuła serialu animowanego opowiada o przygodach tytułowego psa oraz jego właścicieli a także innych zwierzaków. Reksio doczekał się także swojego pomnika w Bielsku-Białej.

Ostatnią bajką, którą postanowiliśmy Wam przypomnieć jest nieśmiertelna Pszczółka Maja! W Polsce kultowa postać lat 80., ale – wbrew temu, co myśli wielu z Was – nie jest ona postacią stworzoną przez polskich rysowników czy pisarzy! Pszczółka Maja  powstała jako serial animowany, oparty na książce niemieckiego pisarza Waldemara Bonselsa, powstałej w 1912 roku  – mały owad ma „korzenie” austryjacko-japońsko-zachodnioniemieckie!